Jurjen K. van der Hoek op zijn weblog.
De bomen zijn, het bos is, de inspiratiebron. Of eigenlijk raakt Emmy Bergsma bevlogen van de natuur in meer algemene zin. Maar in die smeltkroes van vormen en kleuren heeft zij zich gespecialiseerd tot bomen en struiken. De chaos van stammen en takken in vlak en restvorm geeft zij afbeelding in expressieve tekeningen. Composities waarin ze orde probeert te scheppen, houvast te geven voor mijn zichtbaarheid. Maar ik wil niet nadenken bij dit werk in Galerie Getekend. Ik wens geen orde in de wildernis. Ik zet mijn verstand op nul en mijn blik welhaast op oneindig. Want ik wil verdrinken in het netwerk, de schijnbare wirwar, van lijnen en vlakken in de gedachte uitingen.
De natuur heeft bezit genomen van de composities, zoals de stapelingen van een ecokathedraal in positieve zin wordt overwoekerd door planten en mossen. De natuur is architect en uitvoerder meteen, in dat bouwwerk probeert de mens een hand te krijgen maar dat lukt zelden. Bergsma ziet het gebeuren voor haar ogen terwijl het krijt tussen de vingers automatisch aan het werk gaat en is. Het bedachte beeld valt niet te sturen, intuïtief volgen de lijnen elkaar op. Een spel van de zichtbare werkelijkheid waarboven de abstractie tastbaar zweeft. Zo bezie ik de tekeningen en kijk naar bekende zaken en thema’s, herken niet bestaande omgevingen; de wereld van Emmy Bergsma lijkt de mijne te zijn. Zo tekenend is het werk, dat het terug te leiden is naar de bestaande wereld. Maar niets is wat het lijkt of juist alles lijkt wat het is.
Twee wanden zijn bewolkt met gegroepeerde schetsen. Een jungle van gedachten die niet ondoordringbaar is. Geenszins, het kapmes hoeft niet uit de schede. Deze tekeningen zijn meer tastbare ingevingen, die grond bieden aan het grotere mysterieuze werk. De werkelijkheid maakt het mogelijk deze uitingen te maken. Experimenten die een relatie hebben met de realiteit, maar niet in die werkelijkheid staan. Veelal doordrenkt met humor, maar daarna ook weer uiterst serieus. Want de natuur kent zijn grappen en zet ons daarmee op het verkeerde been.
De boom als object is veelvormig. Bovengronds, maar zeker daaronder. De tekeningen van Bergsma kunnen daardoor heerlijk suggestief zijn zonder nauwelijks van het werkelijke pad af te wijken. Takken die grijpen, wortels draaien om elkaar, stammen ontworteld. Het beeld is een feest, het is er dolle pret binnen de kaders. Niet dat dit zo is, maar er is een opgeruimde sfeer. Zoals ik zei, verstand op nul en blik op oneindig. Gewoon simpel genieten. Ik geef mijn ogen de kost zoals de kunstenaar dat voor mij gedaan heeft. Een veelvormige biotoop, waarin de planten het voor het zeggen hebben en er verder geen levend wezen te bespeuren valt. Maar ik treed binnen in deze wereld en zie achter iedere stam en elke stronk nieuw leven. Daarmee ben ik dat levende wezen die deze tekeningen met genoegen mist.
Vegetatie is een weelderig woord. De composities van Emmy Bergsma zijn daarom uitbundig en overdadig zo zoals de natuur is. Je kunt er wegzakken in het krijtmoeras, zwemmen door de houtskoolplassen, verdwalen tussen het conté en de inkt. Het zijn kijkplaten. Geen zoekplaatjes, want ik hoef niets te vinden. Het is enkel een zien en dromen. Mijn blik glijdt langs de lijnen en vindt rust in de vlakken. Ik hoor nog slechts denkbeeldig een koor van krekels.
Expositie “Ask the trees”, tekeningen van Emmy Bergsma bij Galerie Getekend – hedendaagse tekenkunst, Stationsstraat 6 in Heerenveen. Tot en met 5 januari.
