Gitte Brugman in LC van woensdag 9 maart 2022.
Femke Gerestein uit Middelburg maakt werk waarbij ze haar eigen lichaam inzet als object. Zo groot als ze dat lichaam wil laten zien, zo groot wordt de omvang van haar werk. En dat kan nog een heel stuk forser zijn dan in Galerie Getekend in Heerenveen , zo valt te zien op foto’s van eerdere exposities op haar website.
De titel van de expositie in Heerenveen luidt Up, down and below. Daarmee geeft Gerestein de richting aan waarin haar lichaam zich beweegt. Up is de sprong omhoog. Down , de val, de beweging naar beneden en below de verstilling, de landing op de grond of zelfs daaronder.
Gasmasker
Het ene soort werk volgt uit het andere. Al experimenterend, proberend vindt ze haar weg op papier. Soms in snelle halen zoals in de werken waarin ze haar lijf heeft ingesmeerd met grafietpoeder en heeft ingezet als ‘kwast’, rollend over het papier. Het gasmasker dat haar beschermt tegen het inademen van het poeder, komt in de tekeningen terug. ,,De vorm schept enige afstand, het gaat niet om mijn gezicht.’’
In die serie – Untitled – zijn de vormen diffuus. Je herkent details van het lichaam, die hun afdrukken hebben achtergelaten. Maar toch klopt hier soms iets niet… Want wie met een bepoederd lijf op het papier ligt, zou nooit zo’n donkere afdruk van de navel krijgen. Juist het tegendeel. Zo’n kuiltje raakt nooit het papier, het zou dus andersom moeten zijn. Is dit dan wel de navel? Is dit dan een tekening van schaduw, of een kruising van andere bewegingen?
Tijdens een residentie in het Pompgebouw in Den Helder maakte Gerestein een enorme hoeveelheid foto’s van sprongen vooruit, waarbij het haar ging om de val. De vorm daarvan. Sommige zijn eerder als foto geëxposeerd, andere gebruikt ze nu op een andere manier.
Vakjes
Soms tekent ze de afbeelding na op zeer groot formaat, waarbij ze zowel haar papier als de afdruk in de computer verdeelt in een raster. Daarop zoomt ze zo ver in, dat ze precies kan zien wat elk vakje moet bevatten. De focus is heel belangrijk, zegt ze. ,,Als die focus goed is en de grijswaarde klopt, stel ik op die manier het beeld samen.’’ Dat is bijvoorbeeld het geval in het werk van een voorover vallende vrouw boven gras.
De foto’s van haar silhouet gebruikte ze soms als sjablonen over haar snelle ‘lijfafdrukken’. Als rollend figuurtje, dat veel kleiner is dan de afdrukken van haar lichaam. Ze gebruikt ze opnieuw in donker werk, dat ze speciaal maakte voor de donkere wanden van de galerie. Als ondergrond heeft ze met de hand grafiet aangebracht, en daarover silhouetten van een sprong omhoog. De beweging in het materiaal ondersteunt de richting van de sprong: up .
En dan zijn er de tekeningen waarin ze deel uitmaakt van het landschap, verstopt onder stenen of zeewier. Ze heeft zich niet alleen in die positie getekend, maar is echt ter plekke gaan liggen. Haar vriend maakte foto’s, die ze gebruikt als houvast bij het tekenen.
Als ze ligt, ervaart ze alle emoties in volle hevigheid. Ze hoort alles, ruikt meer, voelt de hobbels en de kou. Ze is zich ook heel bewust van de camera, die de plek inneemt van de (latere) kijker. Misschien maakt die wel dat ze de omgeving extra sterk ervaart. ,,Als ik aan het tekenen ben, kan ik die gevoelens allemaal weer oproepen’’, zegt ze. Dat maakt het werk voor haar emotioneel.
Verdwijnen
Leidend in de tekeningen die ze laat zien, is Geresteins wens om te verdwijnen. Om op te gaan in de omgeving. De reden waarom blijft geheim, maar die kan de kijker zelf invullen. Haar beelden bouwt ze vervolgens op uit honderden kleine haakjes, streepjes, letters bijna… Of zijn het meer dan dat? Figuurtjes, monden, armen? Hoe dichter je erop kruipt, hoe minder het is wat het lijkt, hoe abstracter het wordt en hoe meer de maker verdwijnt.
Doe je dan weer een stapje terug, dan zie je nog net een naakt lichaam onder die stenen. Daarmee is de kunstenares weliswaar weer zichtbaar, maar toch veraf. Een dubbele verdwijntruc, waar de kijker zijn eigen betekenis aan kan geven. Iedereen heeft immers zijn redenen om te springen, te vallen of misschien wel te willen verdwijnen.
Heerenveen – Galerie Getekend: Stationsstraat 6, vr en zo 12-17 u, t/m 1 mei, , www.femkegerestein.nl
