Tekenen, daar begint het allemaal mee. Met krijt of stift op bord of papier als kind de eerste streken van je oeuvre zetten. Koppoters maken, voordat je weet hoe het hoort. Onbevangen zonder ballast het geziene verbeelden. Later met potlood strepen zetten, huisje-boompje-beestje. Want iedereen kan tekenen, toch? Tekenen, het is de meest basale kunstvorm. Net als in de muziek de basis ligt in het leren spelen op de blokfluit. Die blokfluit is dan later ondergewaardeerd, maar toch best een moeilijk instrument om er goed op te spelen. Zo wordt tekenen als vorm van kunst bedrijven onderschat. Het is niet gemakkelijk jezelf goed uit te drukken met slechts een potlood en een stuk papier.
“Getekend” is de openingstentoonstelling van de voor Heerenveen nieuwe Galerie Getekend. Een groepstentoonstelling waar werk van vier tekenaars wordt getoond. Alle zijn ze onder de indruk van de natuur, laten zich inspireren door planten. Ieder op een eigen manier, uiteraard.bouwt Christiaan Kuitwaard zijn werk op langs een zelf uitgezet raamwerk. Uiterst gespannen worden de vakjes op papier ingekleurd met zwart grafiet en inkt. In deze structuurtekeningen zoekt Kuitwaard orde in de wispelturige omgeving. Het meervoudige decor van het landschap is weergegeven met de meest essentiële vormen. Kaarsrechte boomstammen opwaarts en daar dwars op de horizon. Een ordelijke structuur van zwart en grijs in voorkomende variaties om het beeld tastbaar op te bouwen. Een monnikenwerk waaraan met uiterste concentratie is gewerkt om de abstractie op afstand te houden. In de hal hangt nog een tuin in drie intervallen, waarin verschillende momenten van lichtval zijn vastgelegd. Zo is Kuitwaard altijd opzichtig bezig met licht en donker, schaduwwerking in de tijd.
De stilte vindt Sandra Kruisbrink in de natuur. En die rust zet ze om in fijne beelden waar ik stilzwijgend van kan genieten. Tere silhouetten van bomen opgebouwd uit ragfijne gekleurde lijntjes. Soms lijkt het of er gebruik gemaakt is van de zeefdruktechniek, omdat lagen ten opzichte van elkaar verschoven schijnen te zijn. Daar overheen zijn scherpe takken en stammen afgetekend. Zo ontstaat een diepte in beleving. Een verstilde sfeer die enkel dichterlijk kan worden omschreven. De “wandeling”, potlood zet korte streepjes tot punten, is een beeld van onderweg wanneer de ogen worden toegeknepen. Slechts contouren blijven zichtbaar, zwarte voetstappen op een witte ondergrond.
Deze laatste compositie is een mooie opstap naar het potlood op papier van Harm van den Berg. Met aandacht vormen kleine grafische elementen een natuurlijk spel. De uiteindelijke vorm verwijst nergens naar, maar doet aan van alles denken. In herhaling lijken de kleine vormen samen wel de huid van een blad, de bast van een boom, of gewoon een abstract onpersoonlijk gegeven. Er ontstaat een netwerk aan kleine driehoeken, cirkels en vierkanten. Een stroomschema van lijntjes die verbinding maken. De tekening is niets, maar tegelijk is het alles. Het gaat aan vorm en inhoud voorbij.
Emmy Bergsma laat donker monumentaal werk in bescheiden formaat zien. Zij tekent zoals ik me nog inbeeld hoe een tekening is. In grote gebaren met krijt of houtskool. Sterker aanzetten wanneer dat effect nodig is om het beeld te laten aanspreken. Spontane figuren van natuurlijke vormen. Plant en boom is inspiratie, zich verwonderend over de weg die de flora gaat tijdens de groei. Dat woekeren brengt Bergsma in beeld, ik zie het protest van de plant tegen de poging tot ordenen van de mens. In een witte dwarreling van inktlijnen op zwart hout wordt de tastbare natuur tot abstracte fantasie.
Galerie Getekend liet zich vestigen in een monumentale villa aan de eens gezellig drukke Stationsstraat in Heerenveen. De voormalige praktijkruimte van het pand is nu expositieruimte, gelegen aan een stille straat verscholen achter bomen. Met een paar ingrepen kan daar nu kunst langs de wand hangen. Een tweetal wanddelen staan los in de kamer en breken het vertrek. Langs zwart geverfde muren kunnen tekeningen goed uitgelicht worden. De zwart marmeren schoorsteenmantel weet nog van vroeger. De visgraat houten vloer draagt de sporen van de tijd, het kraakt vriendelijk.
Jurjen K van der Hoek. jurjenkvanderhoek.tumblr.com
“Getekend”, tentoonstelling van werk van Christiaan Kuitwaard, Sandra Kruisbrink, Harm van den Berg en Emmy Bergsma bij Galerie Getekend, Stationsstraat 6 in Heerenveen. Tot en met 1 september.
