Susan van den Berg
Galerie Getekend opende in de zomer haar deuren met een groepstentoonstelling, waar ook Harm van den Berg aan deelnam. Zijn recente werk staat nu centraal in de solopresentatie Emerge en omvat een reeks raadselachtige potloodtekeningen.
De gedetailleerde werken van Harm van den Berg (1970) vragen om een aandachtige blik en dienen van dichtbij bekeken te worden. Het is alsof de tekens op papier in een bevroren beweging zijn vastgelegd. De dwarrelende vormen doen denken aan de complexe dynamiek van een zwerm spreeuwen. Dankzij een geordende grilligheid – en onderlinge ‘afspraken’ waar wij geen weet van hebben – kunnen de vogels door de lucht buitelen zonder brokken te maken. De vormen van Van den Berg lijken in een vergelijkbaar universum te leven, waar ze zich met een autonoom karakter voortbewegen volgens eigen regels en wetten.
De clusters van getekende vormen zijn op gladde, witte vellen papier geplaatst. Verder is alles leeg gelaten, zodat de aandacht volledig wordt gevestigd op die wonderlijke ‘wolken’ van vierkantjes, rondjes, driehoekjes en lijnen. Er valt geen logica te ontdekken in de wijze van plaatsing en de meanderende vormen zijn organisch ontstaan. De kunstenaar heeft steeds gewerkt vanuit één centraal punt. Van daaruit wordt er woekerend uitgewaaierd over het beeldvlak.
Het resultaat oogt als een vastgelegde groeifase van een ongedefinieerd proces. Betreft het technische vertakkingen van een netwerk? Is het een grafische weergave van computerdata? Of zijn de ritmische patronen ontleend aan de natuur? Details in sommige werken doen denken aan deinend zeewier in kalm bewegend water. Ook ontstaat er onwillekeurig een associatie met de oneindige sterrenhemel, maar antwoorden worden niet gegeven. De vragen blijven bestaan.
Van den Berg zegt daarover: ‘In deze tijd versmelten wetenschap en techniek meer en meer met de natuur. Iets wat mij fascineert, maar ook licht verontrust. Deze gevoelens spelen mee op de achtergrond bij de totstandkoming van de tekeningen, maar hoe zij het werk precies beïnvloeden weet ik niet. En dat lijkt me goed, want voorop staat het proces: een bepaalde staat waarin ik mijzelf tot een concentratie breng waarbij de tekening zichzelf tekent, zonder voorbedachte rade.’
Die spontane werkwijze – waarbij toeval en sturing elkaar onzichtbaar raken – zorgt voor intrigerend werk met opvallend weinig houvast. De tekeningen balanceren tussen het onbekende en het herkenbare. Ook de titels zijn abstract. Niet voor niets heet de tentoonstelling Emerge , wat zoveel betekent als opdoemen of tevoorschijn treden. Denk aan naderen en wijken, begrijpen en bevragen, bevatten en weer loslaten. In dit geval met een onregelmatig ritme van vertrouwde tekens, bij voorstellingen om je in onder te dompelen.
Heerenveen – Galerie Getekend: Stationsstraat 6, vr en zo 12-17 u, t/m 3 nov, (zo 3 nov is Van den Berg aanwezig vanaf 15 u).
www.harmvandenberg.nl
