Tekst Susan van den Berg vrijdag 3 juni 2022.
Op het eerste gezicht lijken de duizelingwekkend gedetailleerde tekeningen van Hanneke Francken op ontoegankelijke zoekplaatjes. Haar wervelende solo-expositie Synthese is te zien in Galerie Getekend in Heerenveen.
De werken op papier van Hanneke Francken die te zien zijn in Galerie Getekend in Heerenveen heten allemaal Intertwine of Synthesis . Hiermee omvatten ze het hele traject van verstrengeling (door herkenbare onderdelen) tot synthese (het ontstaan van een nieuwe vorm). Het proces wordt zichtbaar gemaakt in duizelingwekkend gedetailleerde tekeningen.
De werken zijn in de afgelopen tien jaar ontstaan en vertonen ook een ontwikkeling van figuratie naar abstractie. Francken (Rijnsburg, 1976) tekent op zowel groot als klein formaat papier en werkt met (kleur)potlood, pastel en krijt. Daarmee is de voorstelling neergezet terwijl vernevelingen zijn aangebracht met behulp van een spuitbus.
De expositie omvat slechts negentien werken, maar ontsluit daarmee een hele wereld die bestaat uit denkbeeldige landschappen waarin dieren, vogels en vegetatie samenvloeien. De thematiek verwijst naar Franckens fascinatie voor de cyclus van het leven.
IS DAT EEN BOOMSCHORS?
Op het eerste gezicht lijken haar tekeningen op ontoegankelijke zoekplaatjes. Een kolkende stroom aan vormen en lijnen dendert ondefinieerbaar voorbij, totdat het oog ergens kan aanhaken. Dan krijgen de anonieme vormen een betekenis. Is dat een boomschors? Of zijn het de veren van een vogel… Beide beweringen zijn waar en tegelijkertijd onjuist, want bijvoorbeeld in Intertwine 06 en Intertwine 09 betreft het een overgangsvorm tussen deze twee elementen. Het ene beeld vervloeit met het andere, grenzen vervagen, betekenissen kantelen en zo ontstaat een nieuwe vorm van getekend leven.
Francken werkt zowel in zwart-wit met grijstinten als in kleur. Haar onderwerpen zijn aan de natuur ontleend. Ze gebruikt motieven en symbolen uit de (kunst)geschiedenis, verwijst naar mythologie en verwerkt thema’s als de evolutie en de eeuwigheid. Dit wordt vervolgens met elkaar verweven in een rijk geïllustreerd universum met cellen, organismen en andere groeivormen naast gevogelte, wild en vegetatie. Door in en uit te zoomen speelt de kunstenares met verschillende perspectieven in zowel tijd als plaats.
LICHTFLITSEN EN GLIMLICHTEN
De tekeningen worden gekenmerkt door een grote gesuggereerde diepte en een aanzienlijke dynamiek. Vooral in de gekleurde werken is dat het geval. Een van de hoogtepunten van de tentoonstelling wordt gevormd door Synthesis – under een redelijk recent werk uit 2021, dat niet alleen van kleur is voorzien maar ook gekenmerkt wordt door enkele getekende lichtflitsen en glimlichten. Ze lijken het ontstaan van de voorstelling te verkondigen, bij wijze van een lichtgevende oerknal. Het geheel is een merkwaardige – maar zeer fraaie – verbeelding van een landschap dat fragmentarisch is samengesteld uit onder meer wervelende wortelstructuren, maar ook mos, heide, takken, grassen en zelfs twee verscholen kraaien. Het geheel tart de zwaartekracht en lijkt zelfs te zweven. Zonder vooropgezet doel, in volkomen vrijheid. Op weg naar een nieuwe bestemming, een andere betekenis of weer een gewijzigde levensvorm.
