Beschouwing van Jurjen K. van der Hoek op zijn weblog jurjenkvanderhoek.tumblr.com.
Voor zijn expositie in Galerie Getekend maakte Arno Kramer twee krijttekeningen op de aldaar verplaatsbare zwarte tussenwanden. Het is graffiti die er mag zijn maar na afloop van deze tentoonstelling weer zal verdwijnen. Het is kunst voor even, voor dit moment en zolang dat duurt. Het gaat voorbij zoals de tijd van het moment dit ook doet. Voor even zet Kramer de tijd hier stil, haalt de beweging eruit. Tekens aan de wand, om te waarschuwen? De ene tekening heeft dat thema ingeschreven, in time. Het is bij de tijd, tijdig getekend. Maar ook een vingerwijzing, een aankondiging van een afstand door de gevelruit van de galerie te bezien. De andere vorm is een metafoor van die immer doortikkende tijd. Jaarringen bewegen in een onregelmatige cirkel, voor iedere periode een rand, een levensfase. De geschiedenis van deze tijd van leven is daar uit af te lezen. Voor dit moment werken deze muurstukken om tijd vast te leggen, te laten zien wat er binnen in de ruimte beschouwt kan worden, voor even in afwasbaar krijt. Straks gaat de spons erover en hebben we alleen de foto’s nog, herinneringen.
Arno Kramer gebruikt de realiteit als middel om non-figuratieve verbeeldingen te maken. Fragmenten van leven om het element tijd te duiden. Maar de gestalte van een dier of plant is daarbij geen hert, haas of kraai en geen tak, bloem of blad. Het figuur is een vlak in het veld van de uitbeelding, zoals de arcering en het raster dat ook zijn. Het is een vorm als silhouet, een nabeeld van wat gezien is. De schaduw van de werkelijkheid, een afdruk in de tijd. Het is een omvangrijk en contemplatief verhaal, zoals het hier afrondend aan de wand is geprikt. Geen enkel deel kan zonder de totale compositie. Een fragment eruit halen is het doorstrepen van woorden en zinnen, en dat enkele beeld vertelt slechts een deel van het totale verhaal. Het zal niet meer compleet en volmaakt zijn. Dan blijven er vragen en zal er over gesproken moeten worden, terwijl deze kunst stil maakt. In verwondering het mysterie ondergaan. Geen flarden tijd bekijken, hier is het klokje rond.
Het is de realiteit zoals Kramer deze op een moment heeft ervaren, kan beleven. Hij tekent niet letterlijk de werkelijkheid, het is altijd een afgietsel, een uittreksel. Dat is wat de tekening altijd is. Een model om de wereld te duiden, een mysterieuze samenvatting van hoe het in het brein van de kunstenaar werkt. Even duister en ongrijpbaar als de werkelijkheid dat is. Want wie zal de gedachten kunnen lezen van de kunstenaar wanneer hij deze niet in begrijpbare beelden heeft omgezet. Met de tekeningen bij Galerie Getekend doe ik een poging en met de in de hand opengeslagen catalogus die vorig jaar verscheen bij de tentoonstelling in Museum CODA Apeldoorn en de Limerick City Gallery of Art Ierland: IN TIME. De kunst van Arno Kramer balanceert op de smalle rand tussen werkelijkheid en fantasie, waar het gewicht op de schaal van de verbeelding drukt.
Zo werken de uitdrukkingen op elkaar in, krijgt het samenspel een verhaal. In de galerie vormen diverse afzonderlijke delen een collage met de zwarte wand als drager. Hier ook tekens aan de wand dus, maar minder letterlijk als voornoemde krijttekeningen. In de individuele composities die onlosmakelijk het totale beeld vormen kan ik mijn eigen ervaring van het leven en de wereld zetten. Soms lijken ze verre van mijn beleving te staan, maar ga ik deze op details determineren dan passen waarneming en idee als puzzelstukken in mijn zijn. Het is geen zaak de werkelijkheid in het beeld te zoeken, want deze is niet wat het lijkt te zijn. Het is de geografie van Kramers eigen landkaart, de topografie van zijn persoonlijke zijn. Om dit in mijn eigen grond te kunnen ingraven, moet ik de basis van het uiten doorgronden. Dat is kijken om te kunnen zien. Bestuderen van lijn en vlak. De vormgeving dwingt mij niet om te begrijpen, maar door te kijken en te zien ontstaat als vanzelf een tastbare opmaak.
De schaduw gaat altijd mee, achtervolgt me op de voet. Deze metgezel hoort bij mij, is een afdruk van mijn wezen. Iedere ruimtelijke vorm heeft een dergelijke natuurlijke print. Waar deze is zal de ander zijn. Kramer beeldt in zijn werken echter de schaduw af terwijl het oorspronkelijke figuur is verdwenen. Hij verbeeldt schaduwen van de tijd, in de tijd. Om de toeschouwer, vooral in de actualiteit van klimaatverandering en biodiversiteit, te waarschuwen dat we nog op tijd zijn wanneer we nu de knop omzetten. Op de mooie plaatjes van de natuur, de prachtige uitzichten zoals wij ons die op deze manier voorstellen, zetten al minder schone elementen hun afdruk. Maar het mogen geen beelden worden die alleen nog in de herinnering bestaan. Kramer heeft een vooruitziende blik, maar mag geen roepende in de woestijn worden. Zijn platen krijgen als we niet oppassen de sfeer van zo was het ooit, “heb ik niet op tijd gewaarschuwd”. En in dat collectieve geheugen zit de schoonheid van hoe het ooit was opgesloten. Kramer beeldt dat met prachtige kleuren in de kantlijn, kleurbalken in een proefdruk om de juiste sfeer vast te leggen.
Jaarringen en schaduwen zijn samen met rasters en arceringen elementen in de composities van Arno Kramer. Hij maakt deze onderdelen van de voortgaande tijd, het bewegende verloop in de geschiedenis. De collages zijn abstracte verbeeldingen van momenten, hoewel ze aan de toeschouwer overkomen als realistische detailleringen. Het realisme en abstracte zijn gebruikt om een gevoel uit te drukken, een sfeer neer te zetten. Het is om de tijd even stil te zetten en uit te drukken dat het zo was, dat het ooit zo was en nu nog had kunnen zijn. Wanneer wij op tijd zijn, in time. Laat het geen souvenirs worden, geen relikwieën of memorabilia. Laten we er omdenken dat het geen aandenken wordt. Dat lees ik in deze werken van Arno Kramer. Een visionair die, zo is mijn zucht, geen uitgedorst, oververhit driftkikkertje dat zich tegen de zandstormen hees schreeuwt zal worden. Dat wij niet enkel zijn werk in schoonheid beschouwen, maar ook nog wat doen met de boodschap die er in besloten ligt. Tekenen van de tijd. Sign o’the times. Arno Kramer, we zullen het doorzien, op tijd, in time.
Arno Kramer, solopresentatie bij Galerie Getekend, Stationsstraat 6 in Heerenveen. Tot en met 5 maart 2023.
