Recensie van Jurjen K. van der Hoek op zijn weblog.
Een halve hele middag kan ik daar wel doorbrengen om mijn ogen eens goed de kost te geven. Mijn blik raakt maar nauwelijks verzadigd van de tekeningen die ik nu kan zien bij Galerie Getekend. Ingenieuze zoekplaten en vindcomposities, kijkplaten bij uitstek. In inkt namelijk heeft Kim Habers lineaire vormen en patronen op papier getekend. Lettertekens, wiskundige figuren en industriële profielen. Gelaagd. Te beginnen met dunne lijnen, waarna nieuwe en dikkere omtrekken een hogere bedding krijgen. Totdat de deklaag brede zwarte lijnvlakken geeft, waar tussendoor echter de onderlagen zichtbaar blijven. Het hele verhaal blijft van a tot z staan.
Wie goed kijkt en doordringt in de geordende chaos ontdekt het begin. De oorsprong kan gevonden worden door me in de tekening te verdiepen. Van een afstand is de opperhuid zichtbaar, maar een paar stappen dichterbij brengt de lederhuid en zelfs het onderhuids vetweefsel in beeld. Als een anatoom kan ik mijn blik in de tekening laten snijden. Als van een spoorzoeker dwalen mijn ogen rond in de ruimtelijke structuren. Want ook snijdt Hamers delen los en monteert meerdere bewerkte vellen papier in golfbewegingen op elkaar, zo zodat een reliëf ontstaat. Dat biedt een driedimensionaal effect en geeft nog meer kijkwerk in vergelijking met de vlakke composities. Het wordt een hele halve middag dat ik het werk in beschouwing neem. Mijn blik raakt dronken van zoveel overvloed.
De tot expositiezaal omgebouwde woonkamer in het statige onderkomen van de galerie is aan één zijde geheel in bezit genomen door een kolossale wandvullende tekening. In de opperhuid merk ik de kapitale letters NAO op. De tekening is dan ook een verwijzing naar de hashtag #EleNao. Deze is ingezet door de Facebookgroep “Mulheres Unidas Contra Bolsonero“ (Vrouwen verenigd tegen Bolsonero). Dit omdat simpel gesteld de president van Brazilië zich laatdunkend uitlaat over vrouwen. Elenao is Portugees voor ‘niet hij’, als variatie op en tegenhanger van “me too”. In de tekening vinden mijn ogen nauwelijks rust. Mijn blik wordt uiteindelijk naar het midden gezogen, waar een ‘zwart gat’ mijn beschouwing opslokt. Maar gelukkig is er licht aan het eind van de tunnel.
Lichte lijnen en vlakken worden dus door Habers verschillende keren overtekend. Maar de afbeelding bedekt niet sluitend de voorgaande plaat, en de volgende laag staat transparant op de vorige. Er ontstaat daardoor in de vlakke dimensie een surrealistische diepte. Een werking waarbij de ogen bedrogen uitkomen, en wordt veroorzaakt door van vaag naar helder te werken. Het perspectief dat in de natuur ontstaat door luchtlagen en afstanden. De einder, het begin, lijkt te verdwijnen. Het maakt plaats voor hier en vlakbij, het eindresultaat. De laatste dikke lijnen bepalen de vorm en het voorkomen van de beeltenis. De fijne lijnen dragen de tekening, het is het geraamte van het bouwwerk. Menig element in de tekeningen doet abstract aan, maar heeft de gedachte van een mechanische constructie. Habers brengt herhalingen in structuren in, zodat de wanorde in orde wordt gemaakt.
In deze gelaagdheid kan de kunstenaar zichzelf nog corrigeren, maar in de fijne lijntekening die op een enkele laag is geplaatst moet de gedachte in een enkele beweging de juiste vorm hebben. Een dergelijke opzet kent geen schets vooraf, intuïtief volgt de kroontjespen de handeling van de arm. Maar ook hier weer een stapeling van vormen, vlakken en lijnen.
De lijnvoering vertaalt Habers wel op fragiele vellen van porselein. Zo wordt de gelaagde structuur ragfijn overgebracht naar een vorm in keramiek. Deze ceramic drawings geven de pentekening een dimensie meer. En ook weer worden lagen over elkaar of na elkaar gemonteerd. Het breekbare werk geeft deze techniek een tandje meer. En als variatie op het thema heeft Habers de werkwijze gedraaid. Donkere vlekken in de achtergrond waarover een wirwar van uitgesneden lijnen in een wolk verwaaien. Een vegetatieve compositie. De lagen zijn als het ware weg gevlogen, afgedreven. Ze zijn nog wel in het werk aanwezig, maar stuiven alle kanten op. Een ruimtelijke structuur waarin mijn ogen niet om de tuin worden geleid. Een interessant gevarieerd thema.
Expositie werk van Kim Habers, getekende lineaire patronen op papier en porselein, bij Galerie Getekend, Stationsstraat 6 in Heerenveen. Tot en met 8 augustus 2021.
