Jurjen K. van der Hoek op zijn weblog.
Persoonlijk van mens tot mens kenden ze elkaar voor de tentoonstelling in Galerie Getekend niet. Maar het werk van Liesje van den Berk en Gerben Dirven sluit wonderwel nauw op elkaar aan, overlapt elkaar eigenlijk. Het ene schijnt een blauwdruk van het andere en het andere een voorzet voor het een. Het is het spreekwoordelijke twee zielen één gedachte.
Spreekt Dirven dik in houtskool – robuust en aanwezig, Van den Berk tekent subtiele potloodlijnen en vlakken – verlegen bijna, op kleine schaal monumentaal.
Gerben Dirven laat de houtskool dansen over het papier. Zijn composities laten zich zetten op denkbeeldige klanken. Door het gebruik van eendere middelen als die in de muziek klinken – ritme, orkestratie, improvisatie – zijn de gezwollen bewegingen dezelfde. Dirven is de dirigent die met grote gebaren het orkest, de tekening, dwingt op zijn toonzetting te acteren en musiceren. De composities roemen de emoties die samenvallen. Het beeld is echter niet op muziek gezet en klanken illustreren niet de afbeelding. Twee vakgebieden zijn hier in elkaar geschoven. Speelse vlakken waarin de noten denkbeeldig klinken buitelen over elkaar, als de vingers die virtuoos langs de toetsen gaan in een spel van Liszt of Satie. De bewegingen op papier verklanken zich als vanzelf in een symfonie wanneer deze dynamiek abstract is. Dan surf ik mee op de golven van inspiratie. Staat de afbeelding dichtbij – vult het mijn verhaal aan. Ik vind dat gegeven kunst, wanneer het werk mijn gedachte verhaal compleet maakt. Zoals de kleuren rood en groen, blauw en oranje, complementair. Dat de compositie die woorden in beelden invult, die woorden die ik nog niet bedacht heb of waar ik nog niet bij stilstond.
Is het beeld dan figuratief en kan ik in lijn en vlak een herkenning vinden als van de zichtbare werkelijkheid, is de compositie onpersoonlijk. Door de bomen in het bos en over het helmgras langs de duinen, woeste wolken boven water, probeer ik een plaats te bepalen. Is de afbeelding een registratie in plaats van een klankspel. Staat het buiten mij en vind ik geen aansluiting. Een mooie plaat, vakkundig in elkaar gezet, maar niet meer dan dat.
Liesje van den Berk trekt met potloodpunt en krijtkant haar tekening uit. Overdacht waaieren korte lijnen en beheerste vlakken spontaan en speels over het papier. Het beeld vormt zich op de golvende wolken van inspiratie. Soms is de bron een massief vlak of is dat juist het doel van de beeldende uiting. Gezet in werkelijkheid lijken het de spreeuwenwolken – vliegende lijfjes die langs en tegen elkaar in in grote groepen vliegen. Een fantastisch levendig spel.
Wilde beelden maakt Van den Berk, met een overvloed aan ingevingen. De bron stroomt over en alles moet gezegd en gezien worden. In die overdaad aan weelde vindt de kunstenaar een afgewogen compositie. Maar de ogen vinden geen moment rust, de blikken dartelen om, over en door elkaar. Zo sluit dit werk aan bij de klankkleur van Dirven, hoewel er wel de nodige denkbeeldige noten gekraakt moeten worden voordat je door de bomen het bos weer ziet. Het zijn geen composities die zich snel laten doorzien, omdat op detail de uitwerking tot in de kleinste puntjes correct is. Geluiden worden tot in de laatste echo op papier gezet. Bewegingen staan pas stil wanneer het zonder leven is. Het spel houdt de aandacht vast, maar is weleens al te rumoerig. Ook wel gist en borrelt de ingeving, lijkt het moment van uitbarsten nabij. Het beeld zindert en is oververhit, maar de opwelling blijft overdacht.
Een enkele wand brengt het werk van beide exposanten samen. Het is dan niet gemakkelijk de herkomst te duiden, want het werk sluit nauw aan, valt samen. Plantaardige composities, waarin tussen verschuivende schaduwen klanken (weer)klinken.
Tekeningen van Gerben Dirven en Liesje van den Berk bij Galerie Getekend, Stationsstraat 6 in Heerenveen. Tot en met 16 augustus
